Άρθρο:Φωτεινή Μπαλή Ψυχοθεραπεύτρια, Σύμβουλος, Επόπτρια PCA
Τα θετικά συναισθήματα παρατηρείται ότι συνδέονται με την ευεξία όχι μόνο επειδή χαρακτηρίζουν μια πιο αισιόδοξη κατάσταση αλλά και διότι όταν αυτά υπάρχουν, έχουν ενεργοποιηθεί έναντι των αρνητικών συναισθημάτων. Τα θετικά συναισθήματα δίνουν σήμα αλλά και δημιουργούν την βέλτιστη λειτουργικότητα, όχι μόνο κατά τη διάρκεια μιας ευχάριστης στιγμής αλλά και μακροπρόθεσμα.
Η έρευνα δεν έχει εξερευνήσει τα θετικά συναισθήματα στον βαθμό που τους αναλογεί.
Αρχικά, τα αρνητικά συναισθήματα προκαλούν ατομικά και κοινωνικά προβλήματα, συνεπώς, έχουν μεγαλύτερη προτεραιότητα από ψυχολόγους και ερευνητές. Επίσης, τα συναισθήματα συνδέονται με συγκεκριμένες επακόλουθες τάσεις. Ο φόβος για παράδειγμα, συνδέεται με την τάση για αποφυγή. Τα θετικά συναισθήματα όμως συνδέονται με μάλλον ασαφείς επακόλουθες τάσεις. Η χαρά, για παράδειγμα συνδέεται με μια άσκοπη ενεργοποίηση. Παράλληλα, τα συναισθήματα συγχέονται με συναισθηματικές καταστάσεις. Για παράδειγμα, η αισθητηριακή απόλαυση (π.χ. σεξουαλική απόλαυση, ικανοποίηση πείνας) συγχέεται με θετικά συναισθήματα καθώς συχνά συνυπάρχει με θετικά συναισθήματα (ευχαρίστηση). Τα συναισθήματα όμως ενεργοποιούνται έπειτα από γνωστικές εκτιμήσεις και σε αυτό διαφέρουν από την αισθητηριακή απόλαυση.
Επίσης, τα θετικά συναισθήματα πυροδοτούν την προσέγγιση ή την συνεχή δράση στο κοινωνικό περιβάλλον που σημαίνει ότι ο άνθρωπος κινητοποιείται θετικά και δημιουργικά με τα ευχάριστα συναισθήματα. Έτσι, παραγνωρίζεται ο ρόλος τους καθώς λαμβάνεται υπόψη μόνο η πιο ασήμαντη λειτουργία τους.
Η θεωρία της διεύρυνσης και της οικοδόμησης των θετικών συναισθημάτων, σε αντίθεση με τις παραδοσιακές προσεγγίσεις, δείχνει την διεύρυνση των μοτίβων της σκέψης-δράσης με αποτέλεσμα αυτές να οικοδομούν διαρκείς προσωπικούς πόρους δύναμης. Σύμφωνα με την Fredrickson (2004), τα θετικά συναισθήματα σπανίως αξιολογούνται από τον οργανισμό κάποιου, σε καταστάσεις απειλής.
Ωστόσο, η επίδραση τους είναι συμπληρωματική και πολύ σημαντική. Για παράδειγμα:
- η χαρά προκαλεί την δημιουργικότητα και την ανάγκη για παιχνίδι,
- η αναγνώριση προκαλεί το ενδιαφέρον, την εξερεύνηση και την δεκτικότητα σε νέες εμπειρίες,
- η ικανοποίηση δημιουργεί την ενασχόληση με το παρόν και νέες δράσεις,
- και η αγάπη παράγει την εξερεύνηση, το παιχνίδι και την ενασχόληση με τους αγαπημένους μας.
Η διεύρυνση των μοτίβων σκέψης-δράσης προκαλεί μακροχρόνια οφέλη στην προσαρμογή. Μέσω του παιχνιδιού, της εξερεύνησης και της ενασχόλησης με τους αγαπημένους, αναπτύσσονται οι κοινωνικές ικανότητες (κοινωνικό παιχνίδι, κοινωνικός δεσμός, προσκόλληση), η νοημοσύνη (δημιουργικότητα, ανάπτυξη της θεωρίας του νου, γνωστική ανάπτυξη), η γνώση, η αντιληπτική ικανότητα και η ανασκόπηση του εαυτού.
Τα στοιχεία αυτά επιβεβαιώνονται και από σύγχρονες έρευνες.
- Πρώτον, τα θετικά συναισθήματα φαίνεται να διευρύνουν το εύρος της προσοχής και τα μοτίβα σκέψης-δράσης, σε αντίθεση με τα αρνητικά συναισθήματα.
- Δεύτερον, τα θετικά συναισθήματα ανατρέπουν την αρνητική συναισθηματική διέγερση.
- Τρίτον, τα θετικά συναισθήματα ενισχύουν την ψυχική ανθεκτικότητα αναπτύσσοντας στρατηγικές αντιμετώπισης, αισιόδοξη σκέψη, χαλάρωση και δημιουργική εξερεύνηση.
- Τέταρτον, οι άνθρωποι χρησιμοποιούν τις θετικές επιδράσεις των θετικών συναισθημάτων και αναζητούν ένα θετικό νόημα τόσο στις επιθυμητές όσο και τις ανεπιθύμητες καταστάσεις.
- Πέμπτον, τα θετικά συναισθήματα ενισχύουν την ευεξία όχι μόνο στο παρόν αλλά και στο μέλλον.
- Τέλος, τα θετικά συναισθήματα οικοδομούν μια πιο ανθηρή ζωή. Οι άνθρωποι είναι σημαντικό να καλλιεργούν τα θετικά συναισθήματα για τον εαυτό τους και για όσους ζουν στο κοινωνικό τους δίκτυο ώστε να βελτιώσουν την ποιότητα ζωής τους.
Βιβλιογραφία
Fredrickson, B. L. (2004). The broaden–and–build theory of positive emotions. Philosophical Transactions of the Royal Society of London. Series B: Biological Sciences, 359(1449), 1367-1377.
