Άρθρο:Φωτεινή Μπαλή Ψυχοθεραπεύτρια, Σύμβουλος, Επόπτρια PCA
Ποιος είμαι; Μια ερώτηση που ο καθένας κάποια στιγμή θα κάνει.
Σίγουρα μια ερώτηση που πολλά άτομα, θρησκείες και θεωρίες έχουν επιχειρήσει να απαντήσουν. Η επίγνωση του εαυτού αποτελείται από σχετικά μόνιμες αυτο-εκτιμήσεις, (όπως τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας, οι γνώσεις των δεξιοτήτων και ικανοτήτων, τα χόμπι) και την συνειδητοποίηση των φυσικών χαρακτηριστικών του. Αντιλαμβανόμαστε τον εαυτό μας ως ένα όμορφο ή άσχημο, καλό ή κακό πρόσωπο, ικανό η ανίκανο.
Η εικασία του ποιος είναι κάποιος ,επηρεάζει άμεσα το πώς αισθάνεται, σκέφτεται
και ενεργεί στον κόσμο. Rogers (1954) εκπρόσωπος Προσωποκεντρικής θεωρίας προσωπικότητας. Η αίσθηση –η γνώση της ταυτότητάς μας ,αναλόγως πώς είναι διαμορφωμένη, είναι πολύ σημαντική για την συνολική ευημερία του οργανισμού. Για την νοητική, ψυχολογική και σωματική υγεία του ατόμου.
Πώς δημιουργείται η εικόνα και η αίσθηση του εαυτού.
Η αίσθηση και η εικόνα που έχουμε σχηματίσει για τον εαυτό μας θεωρείται ότι δημιουργείται σταδιακά από την ώρα της γέννησης με την αξιολογική αλληλεπίδραση του περιβάλλοντος. Η τροφός μας κυρίως, μητέρα, πατέρας, γιαγιά ή άλλος, είναι το ποιο σημαντικό πρόσωπο που επηρεάζει την εικόνα του εαυτού μας.
Αν πήραμε το χάδι που χρειαζόμασταν την ώρα που αυτό ήταν αναγκαίο για τον οργανισμό μας όπως το αντιλαμβανόμασταν εμείς, αν μας έχουν φροντίσει, ταΐσει, χαϊδέψει, χαμογελάσει την ώρα που το χρειάζομασταν και με τον τρόπο που το θέλαμε τότε , όλα είναι καλά, τότε αξίζουμε και μας αγαπούν.
Η αίσθηση της ικανοποίησης όλων των αναγκών του με τον κατάλληλο τρόπο είναι για το μωρό, η αρχή της αίσθησης του εαυτού ότι «όλα είναι καλά και αξίζω για την μαμά μου, ή για όποιον είναι τροφός μου, γιαυτό που είμαι. Είμαι καλός» Έτσι σιγά σιγά το άτομο τείνει να αναγνωρίζει και το ίδιο τις εμπειρίες του και δεν υπάρχει διάσταση ή ασυνέπεια ανάμεσα στον εαυτό(αυτό που χρειαζομαι) και την εμπειρία (αυτό που μου δίνουν). Υπάρχει η αίσθηση της επάρκειας και της αξίας του εαυτού.
Όταν όμως δεν λάβει το μωρό αυτό που χρειάζεται τότε σιγά σιγά απογοητεύεται και ενσωματώνει την αίσθηση ‘δεν είμαι αρκετά καλό για να μου φέρεται έτσι η μαμά μου’.
Κατόπιν προκειμένου να λάβει την αναγνώριση από τον γονέα η και από άλλους, δημιουργεί έναν εαυτόν υπό όρους. Αυτός δεν είναι ο πραγματικός εαυτός αλλά διαστρεβλωμένος από την προσπάθεια να κερδίσει την αποδοχή και την αγάπη του γονέα. «Αν είμαι φρόνιμος θα μου χαμογελάσει και θα πάρω την αποδοχή της». Εκείνη την στιγμή παύει να αναγνωρίζει τι είναι καλό για εκείνο (πχ να κάνω θόρυβο γιατί έτσι παίζω, η να κλαίω) διαστρεβλώνει η αρνείται τις πλευρές της εμπειρίας του, διότι αν το διεκδικήσει δεν θα αρέσει στην μαμά του. Οπότε «ό,τι θέλει η μαμά μου αυτό είναι σωστό και αν δεν το κάνω δεν είμαι καλός».
Αυτή η διεργασία του εαυτού έχει ως αποτέλεσμα να δημιουργείται διάσταση ή ασυνέπεια ανάμεσα στην πραγματικότητα και τον εαυτό: το άτομο βρίσκεται σε κατάσταση «ασυμβατότητας» και είναι ευάλωτο.
Οι όροι αξίας, οι όροι δηλαδή με τους οποίους κάποιος γίνεται αποδεκτός από το περιβάλλον του, τείνουν να οικειοποιούνται από το άτομο, με αποτέλεσμα να αποτελούν πλέον μέρος της αυτό-εικόνας του. Όταν λοιπόν έρχεται από μικρή ηλικία αντιμέτωπο με πολλούς όρους αξίας τότε η εστία αξιολόγησης του εαυτού του τείνει να βρίσκεται έξω από εκείνο. Παύει να βασίζεται στην προσωπική του εκτίμηση για την εικόνα του εαυτού του και αυτοαξιολογείται βάσει των όρων αξίας που έχει λάβει από τους σημαντικούς άλλους. Ο εαυτός (αυτοαντίληψη, αυτοεικόνα, δομή εαυτού) παίζει καθοριστικό ρόλο στην περαιτέρω ανάπτυξη του, εφόσον αυτός (ο εαυτός) οργανώνει και συντονίζει όλες τις επακόλουθες εμπειρίες που βιώνει.
Αυτό σημαίνει ότι όσο περισσότερο κατανοούμε τον πραγματικό, αληθινό μας εαυτό με ότι φέρει, τόσο περισσότερο σίγουροι είμαστε στο εδώ και τώρα για αποφάσεις και για ό,τι θα θέλαμε να βιώσουμε.
Ο Carl Rogers, ο ιδρυτής της Προσωποκεντρικής Προσέγγισης, πίστευε ότι όλοι έχουμε έναν πραγματικό εαυτό. O αληθινός εαυτός φυσικά σχετίζεται με την εσωτερική προσωπικότητα.
Είναι ο εαυτός που αισθάνεται όσο πιο αληθινά γίνεται το ποιοι είμαστε πραγματικά. Όλο αυτό μπορεί να μην είναι το τέλειο, αλλά είναι το μέρος του εαυτού μας που είναι αληθινό.
