Πώς οι ρομαντικές προσδοκίες μπορούν να
υπονομεύσουν μια σχέση!
Άρθρο: Φωτεινή Μπαλή Ψυχολόγος,θεραπεύτρια ζεύγους EFT, Επόπτρια PCA
Έχουν γραφτεί αμέτρητα βιβλία, παραμύθια και σενάρια ταινιών που μιλούν για την αγάπη, τον έρωτα και το πάθος.. Ιστορίες αγάπης οι οποίες βασίζονται στον ρομαντισμό και στην χωρίς καμία δυσκολία έκφραση των συναισθημάτων.. Ιστορίες οι οποίες ξεκινούν με το Μια φορά και έναν καιρό…. Και τελειώνουν με το Και έζησαν αυτοί καλά και εμείς καλύτερα….
Τι είναι ο ρομαντισμός στον έρωτα;
Υπάρχουν δύο έννοιες που χρειάζεται να διαχωρίσουμε. Το ένα είναι ότι δημιουργούμε μια ρομαντική ατμόσφαιρα που την έχουμε ανάγκη και το άλλο είναι ότι δημιουργούμε ρομαντικές προσδοκίες που τις χρησιμοποιούμε για να αξιολογήσουμε τον εκάστοτε σύντροφο.
Μέσα σε κάθε άνθρωπο υπάρχει μια εγγενής ανάγκη για στενή επαφή και απόλυτη ένωση. Αυτό είναι απόλυτα αποδεκτό και κατανοητό καθώς η θέλησή μας να βιώσουμε την ασφάλεια και την σταθερότητα μέσα σε μια σχέση είναι αυτή που μας ωθεί στο να προσπαθούμε να συνδεθούμε βαθιά με το σύντροφό μας, κάτι το οποίο προϋποθέτει να είμαστε συναισθηματικά ανοικτοί, προσιτοί και εκδηλωτικοί. Αυτή η έντονη εξωτερίκευση των συναισθημάτων, δημιουργεί μια ονειρική ατμόσφαιρα και μπορεί να περιγράψει απόλυτα την βαθύτερη έννοια του ρομαντισμού. Η Dr. Johnson, Ιδρύτρια της Συναισθηματικά εστιασμένης Θεραπείας Ζεύγους EFT, μέσα από έρευνα, μας λέει πως ένας δεσμός ρομαντικός μοιάζει πολύ με το δεσμό μητέρας και παιδιού κι είναι συνδεδεμένος άρρηκτα με το αρχέγονο και πρώτο ένστικτό μας: την έντονη ανάγκη μας για σύνδεση.
Ο ρομαντισμός αγαπά την ελευθερία και για τον λόγο αυτό δεν υπάρχουν όρια στον τρόπο έκφρασης του, καθένας έχει πλάσει στο νου του μια δική του, συγκεκριμένη εικόνα για το τι εστί ρομαντισμός. Και ενώ κάθε άλλο παρά κακό δεν είναι να δημιουργούμε όμορφες και ευχάριστες στιγμές οι οποίες ομορφαίνουν όχι μόνο τη συμβίωση αλλά και τη ζωή μας γενικότερα, οι συνθήκες ίσως αρχίσουν να δυσκολεύουν και να λειτουργούν αρνητικά για τη πορεία της σχέσης μας, όταν φτιάχνουμε μόνοι μας ρομαντικά σενάρια, βγαλμένα σαν από παραμύθια. Στην συνέχεια καταλήγουμε να χρησιμοποιούμε αυτά τα σενάρια ως μονάδα μέτρησης της αγάπης και της καταλληλότητας του συντρόφου μας..
Η αρχή μιας σχέσης..
Το πρώτο διάστημα σε μια σχέση είναι συνήθως και το πιο παραπλανητικό..Η λογική κάπως χάνεται μέσα στον καταιγισμό των συμπτωμάτων του έρωτα..Το καρδιοχτύπι, οι πεταλούδες στο στομάχι, η ανυπομονησία, η ακαταμάχητη σωματική έλξη και ο ενθουσιασμός είναι αρκετά ώστε να κάνουν έναν άνθρωπο να νιώσει ευτυχισμένος και πεπεισμένος ότι από τώρα και για πάντα θα είναι όλα καλά! Είναι το στάδιο όπου ο ρομαντισμός υπάρχει παντού.. Ένα απρόσμενο τηλεφώνημα, ένα μήνυμα για καλημέρα, ή μια έκπληξη από τον σύντροφο μας, είναι ικανά να μας κάνουν να πιστεύουμε ότι βρήκαμε το έτερον μας ήμισυ.. Σαν να υπάρχει κάπου χαραγμένη μέσα μας η ιδέα ότι το δύσκολο κομμάτι είναι να ξεκινήσει μια σχέση και όχι να διατηρηθεί.. Μια ουτοπική προσμονή πως μετά όλα είναι εύκολα και πως τα εμπόδια ως δια μαγείας εξαφανίζονται.. Όπως ακριβώς συμβαίνει στις ταινίες και στα παραμύθια..
Ακόμα και στα παραμύθια όμως ποτέ δεν μαθαίνουμε τι γίνεται μετά το τέλος, μετά από αυτό το σημείο όπου οι ήρωες παρά τις αντιξοότητες και τα όποια εμπόδια καταφέρνουν επιτέλους να είναι μαζί.. Τι συμβαίνει στην δική τους αθεράπευτα ρομαντική ιστορία όταν ο έρωτας και ο ενθουσιασμός φθίνει; Όταν η καθημερινότητα γίνεται κάπως μονότονη και όταν έρθει η στιγμή που θα χρειαστεί να γίνουν υποχωρήσεις για την ομαλή τους συμβίωση, ακόμα και τότε συνεχίζουν να είναι όλα τόσο ρόδινα και ευχάριστα άραγε;
Η αλήθεια είναι πως στην πραγματική ζωή οι σχέσεις ξεκινάνε μετά το‘έζησαν αυτοί καλά και εμείς καλύτερα’..
Ας δούμε πώς επηρεάζει την σχέση το παραμύθι που έχουμε στο νού μας..
‘Ο ιδανικός σύντροφος…’
Πολλές φορές οι άνθρωποι επηρεασμένοι από την ιδέα του ρομαντισμού και σκεπτόμενοι την ιδανική σχέση, τον ιδανικό σύντροφο και την ιδανική του συμπεριφορά καταλήγουν στο να δημιουργούν ανθυγιεινές και μη ρεαλιστικές προσδοκίες, οι οποίες μπορεί εν τέλει να είναι η αιτία της άσχημης σχέσης τους..
Ο ιδανικός για εμένα σύντροφος, μου καλύπτει όλες μου τις ανάγκες. Είναι το άλλο μου μισό. Είναι ο πιο έμπιστος μου φίλος μου και συνάμα ο καλύτερος εραστής. Ξέρει ακριβώς τι και πότε να το πει. Δεν με κουράζει ποτέ η συντροφιά του. Είναι περιποιητικός, γλυκός, τρυφερός και εκφράζει πάντα αυτό που νιώθει.. Είναι και πολύ ρομαντικός.. Μου κάνει δώρα χωρίς να το περιμένω και μου ανοίγει πάντα την πόρτα του αυτοκινήτου.. Είναι πανέμορφος, έχει υπέροχο σώμα και είναι σέξι..Είναι τέλειος…
Ρομαντικές ψυχές αισιόδοξες, ή άνθρωποι αγκιστρωμένοι από την ψευδαίσθηση της ύπαρξης ιδεατών συντρόφων;
Σε αυτό το σημείο είναι σημαντικό να διευκρινίσουμε πως φυσικά και χρειάζεται κάθε άνθρωπος να ξέρει τι αξίζει και τι θέλει από μια σχέση, και να ψάχνει τον κατάλληλο άνθρωπο συμβατό με τις αξίες και τις συνήθειές του. Επίσης καλό είναι να μην καθοδηγείται μόνο από την οποιαδήποτε ανάγκη του για έρωτα, ή συντροφιά και να μην συμβιβάζεται με συντρόφους οι οποίοι δεν του ταιριάζουν.
Το πρόβλημα όμως ξεκινάει από τη στιγμή που κάποιος περιμένει να βρει την τελειότητα στο πρόσωπο του συντρόφου του. Μια τελειότητα όπου ούτε ο ίδιος δεν διαθέτει, αλλά παρόλα αυτά ελπίζει και κατά κάποιον τρόπο απαιτεί να βρει σε έναν άλλον άνθρωπο
Τι συμβαίνει όμως όταν καταρρίπτεται ο μύθος της τελειότητας; .
Φτιάχνει κάποιος στο νου του την τέλεια εικόνα με γλαφυρά χρώματα και κάποιες φορές χάνει την ουσία. Φυλακίζεται στις αντιλήψεις γύρω από τις τέλειες σχέσεις και είναι πιθανό να αποφεύγει, έστω και ασυνείδητα, να δει την πραγματικότητα. Τέλος όταν αντιλαμβάνεται ότι ο άλλος δεν είναι αυτό που νόμιζε, βυθίζεται στον πόνο και την απογοήτευση που έρχονται αναπόφευκτα όταν οι προσδοκίες του καταρρίπτονται.. Είναι σαν να ζει την φαντασίωση του σε πραγματικό χρόνο, με πραγματικούς ανθρώπους και με πραγματικά συναισθήματα. Με αυτόν τον τρόπο αναπόφευκτα δημιουργούνται παρεξηγήσεις και επώδυνες καταστάσεις οι οποίες τελικά οδηγούν στην απογοήτευση και εν συνεχεία στον χωρισμό..
Με το να δει την πραγματικότητα εννοούμε το να αποδεχθεί το γεγονός ότι όπως κάθε άνθρωπος, έτσι και ο σύντροφός του μπορεί να έχει ελαττώματα. Από την άλλη ο σύντροφός του μπορεί απλά να σημαίνει ότι είναι διαφορετικός και δεν είναι ότι δεν αγαπά.
Έτσι αρχικά μην λαμβάνοντας αυτή την διαφορετικότητα υπόψη, καταλήγει να τον ερωτευτεί, όχι γι’ αυτό που πραγματικά είναι, αλλά γι αυτό που θα ήθελε ιδανικά να είναι, ή γι’ αυτό που υποσυνείδητα ελπίζει ότι μπορεί να γίνει.
Στην συνέχεια όταν αποτύχει αυτή η σχέση, καταλήγει ίσως σε μια δεύτερη επιλογή, ξεκινά και πάλι την αναζήτηση του επόμενου συντρόφου, ‘της αδελφής αυτής ψυχής που μαζί του θα είναι όλα εύκολα και τα πάντα θα συμβαίνουν αβίαστα’. Γεγονός που είναι αδύνατον να συμβεί, και το οποίο το καθιστά αυτόματα μια κουραστική και εξαντλητική διαδικασία..
Η συνεχής αναζήτηση ενός στην ουσία άπιαστου ονείρου, εκδηλώνεται ως ένα βαθμό με έλλειψη τρυφερότητας, συμπόνιας και ενίοτε με έλλειψη εν-συναίσθησης απέναντι στον εκάστοτε σύντροφο. Και αυτό δεν γίνεται με πρόθεση να βλάψει τον άλλο, αλλά διότι και ο ίδιος υποφέρει μη βρίσκοντας αυτό που ποθεί εναγωνίως η καρδιά του. Οπότε δεν συνειδητοποιεί ότι βρίσκεται εγκλωβισμένος μέσα στην ρομαντική του προσδοκία, αλλά κατηγορεί τον άλλο που δεν ανταποκρίνεται σε αυτήν.
Άλλο ένα γεγονός που περιπλέκει την κατάσταση της διαφορετικότητας είναι η λάθος ερμηνεία που δίνει στα λόγια και τις πράξεις του συντρόφου του. Αντί να διερευνήσει γιατί το κάνει αυτό που δεν του αρέσει, βγάζει συμπέρασμα ότι ‘για να το κάνει δεν με αγαπά’. Επίσης από την μεριά μας δεν εξηγούμε γιατί έχουμε ακριβώς στενοχωρηθεί και πώς αισθανόμαστε. Θεωρούμε ότι αυτό είναι αυτονόητο και ότι θα ‘ΕΠΡΕΠΕ ΝΑ ΤΟ ΚΑΤΑΛΆΒΕΙ ΑΝ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΤΑΝ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ’.
Βασιζόμενος κάποιος στις φανταστικές τέλειες εικόνες του, αυτόματα καταδικάζει την πορεία αυτής της σχέσης. Είναι σαν από μόνος του να την υπονομεύει άθελά του.
Το άλλο που συμβαίνει συνήθως είναι ότι απογοητεύεται από τις συνεχείς αποτυχημένες προσπάθειες και είναι προετοιμασμένος στην πρώτη δυσκολία να εγκαταλείψει και να παραιτηθεί από τη σχέση. Ενίοτε αρχίζει να κατηγορεί την τύχη του ότι ‘δεν είναι τυχερό’ να βρίσκεται με κάποιον σύντροφο.
Αντικρίζοντας την αλήθεια..
Οι επιτυχημένες σχέσεις χαρακτηρίζονται από την αγάπη και από τους ισχυρούς δεσμούς που δημιουργούνται ανάμεσα στους δύο συντρόφους. Χρειάζεται αφοσίωση και συνεχής προσπάθεια ώστε να ξεπερνιούνται τα εμπόδια όπου θέλοντας και μη εμφανίζονται στη ζωή του ζευγαριού. Η αυτοπειθαρχία, η αποδοχή όλων εκείνων των συμπεριφορών και χαρακτηριστικών που συνθέτουν την προσωπικότητα του συντρόφου αλλά και οι υποχωρήσεις που απαιτούνται και από τις δύο πλευρές, κάθε άλλο παρά εύκολη διαδικασία είναι.
Στις σχέσεις αυτές δεν υπάρχουν ούτε ιππότες ούτε πριγκίπισσες, υπάρχουν όμως δύο απλοί άνθρωποι, ο καθένας με τα ελαττώματα και τα προτερήματά του, οι οποίοι έχουν αποφασίσει να είναι μαζί και είναι διατεθειμένοι να επενδύσουν ο ένας στον άλλον και να αφιερώσουν χρόνο στη σχέση τους, ώστε να έχει μια θετική έκβαση. Η αίσθηση του ανήκειν και η ανάγκη να φροντιστεί κάποιος από καρδιάς ώστε να βιώσει την ασφάλεια μέσα στη σχέση, ΠΡΟΥΠΟΘΈΤΕΙ αποδοχή και αγάπη.
Η αποδοχή της διαφορετικότητας δεν αφήνει περιθώρια σε φαντασιώσεις και τοξικές πεποιθήσεις ανύπαρκτων ιδανικών προσώπων.
Σε αυτές τις σχέσεις δεν χωρούν οι πεποιθήσεις που ίσως έχουν χαραχτεί μέσα μας από πολύ μικρή ηλικία πως οι σχέσεις πρέπει να είναι ρόδινες, τοποθετημένες μέσα σε ένα ροζ συννεφάκι όπου όλα είναι πάντα ευχάριστα, σέξι και ανώδυνα.. Αντιθέτως χρειάζεται εσωτερική ωριμότητα ώστε να επιτρέψει κάποιος στον εαυτό του να δει ποιος πραγματικά είναι ο σύντροφος του, ότι είναι δηλαδή γεμάτος προτερήματα αλλά και αδυναμίες και αυτό είναι που τον κάνει τόσο ενδιαφέροντα και διαφορετικό. Χρειάζεται να σκύψει και να διερευνήσει πώς αισθάνεται ο άλλος όταν αντιδρά διαφορετικά από ότι ο ίδιος περιμένει. Να ακούσει τους φόβους του, την αγωνία του αλλά και τους περιορισμούς του. Παρατηρώντας λοιπόν κάτω από ένα ρεαλιστικό πρίσμα την προσωπικότητα του άλλου, χωρίς να είμαστε επηρεασμένοι από το πώς ‘πρέπει’ να είναι, αλλά από το πώς είναι πραγματικά, τότε μπορούμε να ερωτευτούμε βαθιά και να δημιουργήσουμε μια ρομαντική σχέση αγάπης άνευ όρων.
Και εδώ υπάρχει ο ρομαντισμός, αλλά σε μια πιο εφικτή και ρεαλιστική μορφή..Υπάρχει άλλωστε πιο ρομαντική πράξη αγάπης από το να βλέπεις τον σύντροφο σου να αγκαλιάζει και να αποδέχεται την διαφορετικότητά σου και να κάνεις και εσύ το ίδιο για αυτόν; Να μπορεί να σου σκουπίσει τον ιδρώτα όταν έχεις πυρετό, να θέλει να σου αλλάξει τα σεντόνια όταν είσαι εξαντλημένος, να βάλει τα άπλυτά σου που τα ξέχασες στο πλυντήριο και να μην σου πει κάτι. Να πληρώσει για σένα κάποια φορά που είσαι σε δύσκολη θέση, είτε είσαι άντρας, είτε γυναίκα.., να σου κρατήσει το χέρι όταν φοβάσαι…,να σου πει λόγια υποστήριξης και αγάπης όταν το χρειάζεσαι;
Το να φτιάξει κάποιος μια όμορφη σχέση σημαίνει ότι ξέρει ποιός είναι ο ίδιος και τι ακριβώς θέλει από τον άλλο. Γνωρίζει τα σημαντικά και ουσιώδη χαρακτηριστικά που θα φέρουν μια αρμονική και ζεστή σχέση εμπιστοσύνης και εστιάζει σε αυτά. Επίσης επικοινωνεί τα συναισθήματά του επακριβώς και δεν φαντάζεται ότι ο άλλος είναι υποχρεωμένος να τα καταλάβει. Καθώς ο κάθε ένας έχει ένα δικό του σενάριο ρομαντικής αγάπης, χρειάζεται να το κάνει γνωστό ο ένας στον άλλο.
Είναι στο δικό μας χέρι να χτίσουμε δεσμούς εμπιστοσύνης κι ειλικρίνειας. Η αγάπη μπορεί να γίνει το ζεστό μας καταφύγιο σε μια εποχή που υπάρχει λανθασμένη πληροφόρηση για το νόημα της αγάπης. Είναι λοιπόν εφικτό να έχουμε υγιείς ρομαντικές μακροχρόνιες σχέσεις , βασισμένες στην αποδοχή της διαφορετικότητας του άλλου, γεμάτες εμπιστοσύνη και αγάπη!
( Ασφαλώς χρειάζεται να τονιστεί ότι δεν σημαίνει, ότι το να αποδεχτεί κάποιος την διαφορετικότητα του άλλου, οτι πρέπει να δεχτεί μειωτικές η κακοποιητικές.συμπεριφορές)
Φωτεινή Μπαλή
Ψυχολόγος, Σύμβουλος ζεύγους- ψυχοθεραπεύτρια EFT, Επόπτρια PCA
,
