Άρθρο Φωτεινή Μπαλή Ψυχολόγος- Ψυχοθεραπεύτρια
Αδιαμφισβήτητα, ζούμε δύσκολες και πρωτόγνωρες στιγμές, γεμάτες αλλαγές, περιορισμούς και ανησυχία. Είναι σαν να μπήκαμε όλοι μαζί, ταυτόχρονα, σε μια διαδικασία να ελέγξουμε τα όρια μας, να διαχειριστούμε τους φόβους μας και τα άγχη μας, να παλέψουμε με έναν μη αναμενόμενο τρόπο για την υγεία μας και να συμμορφωθούμε με τους κανόνες . Πρόκειται για μια παγκόσμια κρίση, και όπως κάθε κρίση έτσι και αυτή, θα φέρει στην επιφάνεια τα ήδη υπάρχοντα, καλά κρυμμένα θέματα που τυχόν υπάρχουν στους διάφορους τομείς της ζωής μας, ένας από τους οποίους είναι και ο τομέας των σχέσεων..
Πόσες φορές έχετε αναρωτηθεί εάν έχετε επιλέξει τον κατάλληλο σύντροφο; Εάν πραγματικά ταιριάζετε; Εάν σας καλύπτει συναισθηματικά ; Ή κατά πόσο θα μπορούσατε να αντέξετε μια δυσκολία μαζί, σαν μια ομάδα και όχι σαν μονάδες;
Λίγο πολύ όλοι μας κάποια στιγμή έχουμε θέσει αυτές τις ερωτήσεις στον εαυτό μας με σκοπό να έρθουμε λίγο πιο κοντά στην εσωτερική μας αλήθεια και να αποκτήσουμε μεγαλύτερη επίγνωση .
Η αναγκαστική αυτή καραντίνα θα ξεκαθαρίσει το τοπίο και θα καθορίσει την πορεία κάθε σχέσης..
Η καθημερινή και συνεχής επαφή και τριβή με τους αγαπημένους μας, σε συνδυασμό με μια αγχωτική εξωτερική πραγματικότητα, αναδύει συμπεριφορές, χαρακτήρες και πράξεις, επισπεύδει τις διαδικασίες και ρίχνει φως στα σημάδια που μαρτυρούν, την είτε θετική είτε αρνητική έκβαση της κάθε σχέσης. Γεγονός απόλυτα φυσιολογικό αν αναλογιστούμε τους ταχείς ρυθμούς με τους οποίους διαδέχεται η μια πρόκληση την άλλη.
Ζώντας κάτω από την ίδια στέγη
Τα ζευγάρια τα οποία συμβιώνουν, καλούνται να διαχειριστούν και να επιλύσουν νέες καταστάσεις. Από μια ακμάζουσα εμπειρία καθημερινότητας, περνούν σε μια εμπειρία επιβίωσης με όλα τα πρακτικά αλλά και συναισθηματικά ζητήματα που προκύπτουν. Αυτό χρειάστηκε μια προσπάθεια προσαρμογής που δεν ήταν και τόσο εύκολη. Για πολλούς ακόμη υφίσταται αυτή η δυσκολία. Χρειάζεται να αναπτυχθούν δεξιότητες ευελιξίας, παρουσία μυαλού, αίσθηση επείγουσας ανάγκης και λειτουργικότητας πέρα από τη διαδικασία. Ίσως η πιο μεγάλη πρόκληση σε αυτή τη περίπτωση είναι η θέσπιση των ορίων ώστε να διατηρηθούν αναλλοίωτοι οι ρόλοι και οι ισορροπίες μέσα στο σπίτι. Πότε λειτουργώ ως εργαζόμενος, πότε ως σύντροφος και πότε ως γονιός; Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, τον σημαντικότερο ρόλο τον παίζει φυσικά η επικοινωνία και η ικανότητα του ζευγαριού για αμοιβαίες υποχωρήσεις και για κατανόηση.
Για παράδειγμα, ας σκεφτούμε για λίγο ένα ζευγάρι με μικρά παιδιά όπου και οι δύο γονείς εργάζονται από το σπίτι. Χρειάζεται να τεθεί ένα πρόγραμμα καθώς κάποιος θα πρέπει να ασχολείται με τα παιδιά την ώρα που άλλος δουλεύει και αντιστρόφως. Και εάν ο φόρτος εργασίας είναι μεγάλος, τι γίνεται σε αυτή τη περίπτωση; Θα μπορέσει ο ένας να κατανοήσει τις υποχρεώσεις του άλλου ή ο κάθε ένας ξεχωριστά θα παλεύει και θα μάχεται μόνο για τα δικά του θέλω;
Ο φόβος για το αύριο, το άγχος που απορρέει από αυτούς τους δύσκολους καιρούς, η οποιαδήποτε αντίστασή μας στις αλλαγές καθώς και οι επιπτώσεις που μπορεί να έχει ο Κορονοϊός στους υπόλοιπους τομείς της ζωή μας (πχ απόλυση από τη δουλειά μας, οικονομικές δυσκολίες κλπ) αναπόφευκτα επηρεάζουν την ψυχολογία και το νου μας. Και το πώς θα το διαχειριστούμε αποτελεί ακόμα μια πρόκληση. Ξεσπάω με τη πρώτη ευκαιρία στον σύντροφό μου λόγω του θυμού μου ή επιλέγω να συζητήσω μαζί του τις ανησυχίες μου;
Μην ξεχνάμε και τα περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας τα οποία δυστυχώς έχουν αυξηθεί τις τελευταίες μέρες λόγω της υποχρεωτικής καραντίνας. Ο θύτης κακοποιεί σε μεγαλύτερη συχνότητα το θύμα και το θύμα νιώθει εγκλωβισμένο και πιο ευάλωτο από ποτέ. Είναι απαραίτητο όσοι άνθρωποι κακοποιούνται είτε σωματικά, είτε σεξουαλικά είτε ψυχολογικά να δράσουν. Να καταγγείλουν στην αστυνομία τα περιστατικά βίας, να καλέσουν στις γραμμές βοηθείας και σε καμία περίπτωση να μην παρατείνουν και υπομείνουν την συγκατοίκηση. Ακόμα και σε αυτούς τους δύσκολους καιρούς υπάρχουν άνθρωποι που θα σας ακούσουν, θα σας συμβουλεύσουν και θα σας βοηθήσουν. Δεν είστε μόνοι σας, ζητήστε βοήθεια και θα σας δοθεί! *
Μέσα λοιπόν από τον υποχρεωτικό εγκλεισμό και από όλες αυτές τις δοκιμασίες που τον συνοδεύουν, θα λάβουμε απαντήσεις που θα μας βοηθούν να δούμε τι πραγματικά δουλεύει για εσάς στη ζωή σας και ποια ζωή θα θέλατε να ζήσετε. Πώς συμπεριφέρεστε σε δύσκολες καταστάσεις με τον σύντροφό σας; Τι πρότυπα εμφανίζονται και προκαλούν αντιδράσεις και αντίσταση σε σας; ”
Είμαι ευτυχισμένος με τον άνθρωπο που έχω επιλέξει να είναι δίπλα μου; Τον αντέχω; Είναι το στήριγμα μου και εγώ το δικό του; Πιέζομαι που πρέπει να μείνουμε κλεισμένοι μαζί σε ένα σπίτι; Και αν ναι γιατί;
Η απόσταση θα μας χωρίσει ή θα μας φέρει πιο κοντά;
Από την άλλη μεριά υπάρχουν και τα ζευγάρια που μένουν χωριστά και έρχονται αντιμέτωπα με την απόσταση.. Πως νιώθω τώρα που δεν μπορώ να δω τον σύντροφό μου; Μου λείπει ή νιώθω τυχερός που δεν μένουμε μαζί; Μήπως η δύναμη της συνήθειας είχε επισκιάσει τα θέλω μου τόσο καιρό και τώρα που είχα την ευκαιρία να αποστασιοποιηθώ είδα την αλήθεια; Μήπως τελικά η αγάπη μου για τον άνθρωπο αυτό είναι μεγαλύτερη από τον φόβο μου για οικειότητα;
Πρόκειται για μια μοναδική ευκαιρία για να επιτρέψουμε στην αλήθεια να μας φανερωθεί, ώστε να μας δείξει τον δρόμο που χρειάζεται να ακολουθήσουμε και στη συνέχεια να εκμεταλλευτούμε τον χρόνο που μας δίνεται, σκεπτόμενοι το επόμενό μας βήμα.
Σε οποιαδήποτε περίπτωση, το μόνο σίγουρο είναι ότι οι συναισθηματικές αποστάσεις είτε θα μεγαλώσουν είτε θα μικρύνουν ανάλογα με το πόσο γερά ή όχι, είναι τα θεμέλια της εκάστοτε σχέσης.
Μικρές συμβουλές για να συμβιώσουμε όσο το δυνατόν πιο αρμονικά..
- Φροντίζουμε πρώτα απ’ όλα τον εαυτό μας. Ο χρόνος που περνάμε μόνοι μας με τον εαυτό μας είναι πολύτιμος. Ακόμα και αν δεν είναι εφικτό να απομονωθούμε σε ένα δωμάτιο και να κάνουμε τα πράγματα που μας ευχαριστούν, γινόμαστε δημιουργικοί και βρίσκουμε εναλλακτικές λύσεις. Μπορούμε να γυμναστούμε στη φύση μόνοι μας, η με τον σύντροφό μας, να αξιοποιήσουμε τα οφέλη της τεχνολογίας και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και να επικοινωνήσουμε με τους φίλους και την οικογένεια μας, να διαβάσουμε ένα βιβλίο ή να απολαύσουμε ένα χαλαρωτικό μπάνιο ακούγοντας μουσική. Παροτρύνετε με ευγενικό τρόπο τον/την σύντροφό σας να κάνει το ίδιο.
- Ορίστε από κοινού τον τρόπο επίλυσης των προβλημάτων που προκύπτουν αλλά και των αντιπαραθέσεών σας. Είναι αναγκαίο να επικοινωνούμε τις ανάγκες μας. Είναι ουτοπικό να έχουμε την απαίτηση από τον σύντροφό μας να μας προσφέρει οτιδήποτε έχουμε ανάγκη ανά πάσα στιγμή, χωρίς να του το ζητήσουμε.. Είναι σημαντικό να μην απευθύνουμε κατηγορίες, αλλά να δείξουμε τι μας συμβαίνει, όταν ο άλλος κάνει κάτι που δεν μας αρέσει. Περιγράψτε την συμπεριφορά που σας ενοχλεί και εξηγείστε πώς νοιώθετε και τι ακριβώς παθαίνετε με αυτή την συμπεριφορά. Αν κάνω γνωστό στον άλλο τι μου συμβαίνει τότε τον καθιστώ δυνητικό βοηθό μου και όχι κατηγορούμενο. Εάν θέλω χρόνο για τον εαυτό μου, τον ζητάω. Εάν νιώθω ότι η ρουτίνα έχει αρχίσει να επηρεάζει τη σχέση, επικοινωνώ την ανησυχία μου.
‘Νιώθω πως παρόλο που είμαστε όλη την ώρα μαζί, έχουμε κάπως απομακρυνθεί. Δεν κάνουμε πράγματα μαζί και αυτό με ανησυχεί. Εσύ το έχεις νιώσει καθόλου αυτό;’
Με αυτό τον τρόπο, δίνουμε τη δυνατότητα στο σύντροφό μας να μας καταλάβει και στη συνέχεια συζητάμε και μέσα από το διάλογο βρίσκουμε λύσεις μαζί. Η επικοινωνία και η διαφάνεια μέσα σε μια σχέση προλαβαίνουν τις εντάσεις και προσφέρουν ηρεμία καθώς εμποδίζουν τη συσσώρευση των αρνητικών συναισθημάτων και ανησυχιών μέσα μας.
- Βάζουμε πρόγραμμα. Το να έχουμε ένα πρόγραμμα μέσα στην ημέρα, μπορεί να μας δημιουργήσει μια αίσθηση ασφάλειας και σταθερότητας μέσα σε αυτούς τους αβέβαιους καιρούς. Για παράδειγμα, συζητούμε ιδέες και προτάσεις και συναποφασίζουμε με τον σύντροφό μας ποιές ώρες αφιερώνουμε στη δουλειά, ποιές ώρες τις περνάμε οι δύο μας και ποιές ο κάθε ένας μόνος του. Έτσι νιώθουμε πιο ελεύθεροι, καθώς δεν επεμβαίνει ο ένας στις υποχρεώσεις/ανάγκες του άλλου, ενώ συνάμα περνάμε δημιουργικό χρόνο μαζί. Μια καθημερινή ρουτίνα λειτουργεί ευεργετικά και στα παιδιά, καθώς τα βοηθάει να μην αποσυντονιστούν. Έτσι θα γνωρίζουν κάθε στιγμή τι να κάνουν (πότε διαβάζουμε, πότε παίζουμε κλπ) με αποτέλεσμα η συμβίωση να γίνεται πιο αρμονική και όμορφη. Κάθε πρόγραμμα πάντως είναι καλό να έχει τις εξαιρέσεις του ανάλογα με την ανάγκη που μπορεί να προκύψει.
- Χαλαρώνουμε. Δεν χρειάζεται να είμαστε σε εγρήγορση όλη την ώρα. Πόσο μάλλον τώρα που μας δίνεται απλόχερα το προνόμιο του χρόνου. Ας μην ξεχνάμε πως μέσα από όλη αυτή τη δύσκολη κατάσταση απορρέουν και θετικές εκβάσεις.. Σκεφτείτε απλά πόσες φορές είχατε ευχηθεί να είχατε περισσότερο χρόνο να διαθέσετε στον σύντροφό σας και πόσες φορές σας έχει συμβεί να θέλετε να δείτε μια ταινία μαζί του και να κλείνουν τα μάτια σας από την κούραση; Μήπως η απαιτητική καθημερινότητα ήταν ένας λόγος για τον οποίο είχατε απομακρυνθεί σεξουαλικά; Τώρα είναι η ευκαιρία να κάνουμε όλα αυτά τα οποία δεν προλαβαίναμε πριν, και να δούμε αν όλα όσα επιθυμούσαμε ήταν η πραγματική μας ανάγκη ή αν ήταν απλά μια ψευδαίσθηση που την ντύναμε με τη απόλυτα πιστευτή δικαιολογία της έλλειψης του χρόνου.
- Διατηρούμε την ‘ομάδα’. Η διάθεση κατανόησης του ενός προς τον άλλο λειτουργεί σαν ασφάλεια και ενδιαφέρον που όλοι έχουμε ανάγκη. Συζητείστε και προσπαθήστε να αναγνωρίσετε τους λόγους που είναι αγχωμένος ο/η σύντροφός σας. Θέματα εργασιακά, οικονομικά και θέματα ασφάλειας, διεγείρουν φόβους και ανησυχίες. Ένας πολύ σημαντικός τρόπος αποφόρτισης του ενός αλλά και του άλλου είναι να μάθουμε να ακούμε χωρίς να δίνουμε λύσεις, χωρίς κριτική, χωρίς συμβουλές και χωρίς παρηγοριά. Αν ακούσουμε προσεχτικά και δώσουμε στον άλλο να καταλάβει ότι τον έχουμε καταλάβει, το μισό βάρος έχει φύγει και μόνο που νοιώθει αυτός που μιλάει, ότι υπάρχει εκεί κάποιος που με καταλαβαίνει. Συμφωνείστε και οι δύο να ακολουθήσετε αυτόν τον τρόπο, ώστε να υποστηρίξετε ο ένας τον άλλο.
- Παρατηρούμε την ατμόσφαιρα στο σπίτι και στην σχέση μας Αφουγκρασθείτε την πιθανή δυσφορία την δική σας, ή και του άλλου και βρείτε τρόπους να αλλάξετε την ατμόσφαιρα. Συναποφασίστε για βραδιές με μουσική, με ανέκδοτα, με χορό και με επικοινωνία με φίλους. Κάθε τέτοια βραδιά θα δώσει άλλη νότα στην ατμόσφαιρα και θα παρασύρει αρκετό από το βάρος.Στο τέλος της ημέρας αναγνωρίστε πόσα καλά σας συμβαίνουν παρόλη την κατάσταση αυτή. Αναγνωρίστε τα με ευγνωμοσύνη, η οποία θα σας δώσει άνοιγμα καρδιάς ώστε να κοιμηθείτε με ευχαρίστηση και εσωτερική ησυχία.
Τέλος ας μην ξεχνάμε..
Πρόκειται για μια προσωρινή κατάσταση. Είναι σημαντικό να αποδεχτούμε την νέα πραγματικότητα και να κατανοήσουμε ότι όλος αυτός ο εγκλεισμός και η απομόνωση γίνεται για το καλό μας και για την προστασία μας. Αποδεχόμενοι λοιπόν τα νέα δεδομένα, και έχοντας στο μυαλό μας ότι όλη αυτή η κατάσταση θα τελειώσει και θα επιστρέψουμε στη φυσιολογική ροή της ζωής μας σύντομα, δίνουμε στον εαυτό μας την ευκαιρία να αναπρογραμματιστεί και να ανασυνταχθεί γρηγορότερα. Με αυτό τον τρόπο βάζουμε προτεραιότητες, παίρνουμε αποφάσεις, κάνουμε υπομονή και αφηνόμαστε στη ροή των εξελίξεων γνωρίζοντας ότι υπάρχει ημερομηνία λήξης.
Οι παύσεις από τη ροή της καθημερινότητας, μπορούν να μας βοηθήσουν να ανακαλύψουμε τι πραγματικά επιθυμούμε από την σχέση μας με τον σύντροφό μας.. Ίσως ανακαλύψουμε πλευρές δικές μας, αλλά και του άλλου που δεν τις αξιολογούσαμε αρκετά. Πιθανόν να συνειδητοποιήσουμε τι δεν χρειαζόμαστε πια και να εκτιμήσουμε όλα αυτά που μέχρι σήμερα ίσως να τα είχαμε δεδομένα.
Ένα πολύ όμορφο βιβλίο για τις σχέσεις του ζεύγους είναι ‘Το νόημα του έρωτα’ (Dr Sue Johnson)εκδόσεις Gutenberg.
Πληροφορίες επίσης για θέματα που προκύπτουν στο ζευγάρι μπορείτε να λάβετε στην σελίδα https://www.positivetherapy.gr/therapeia-zeugous/
